Οι αρνητικές επιπτώσεις για την
ανθρώπινη ζωή και το περιβάλλον, που συντελέστηκαν το καλοκαίρι του 2007 στο
νομό Ηλείας από το φονικό κτύπημα των πρωτοφανών πυρκαγιών, σήμερα επτά χρόνια
μετά είναι πιο φανερές από ποτέ.
Το 2007 χάθηκαν στο νομό Ηλείας 46
συμπολίτες μας, καταστράφηκαν κρατικές υποδομές και σημαντικό τμήμα του φυσικού
περιβάλλοντος και κάηκαν 450.000 καλλιεργούμενες εκτάσεις.
Σύμφωνα με στοιχεία του ΥΠΕΧΩΔΕ του 2007
στο νομό Ηλείας καταστράφηκαν ολοσχερώς 524 κατοικίες, 30 δημόσια
κτίρια/εκκλησίες/επαγγελματικές στέγες, 498 στάβλοι/αποθήκες/λοιπές χρήσεις και
μερικώς 238 κατοικίες, 12 δημόσια κτίρια/εκκλησίες/επαγγελματικές στέγες και
233 δημόσια κτίρια/εκκλησίες/επαγγελματικές στέγες. Καταστράφηκε ,επίσης, το
50% του δυναμικού της ελαιοπαραγωγής και σημαντικότατο τμήμα του ζωικού
κεφαλαίου.
Οι καταστροφές στο προστατευόμενο δασικό
περιβάλλον και οικοσύστημα που έχουν αφήσει φυσικά εκτεθειμένο το νομό Ηλείας
σε κάθε έντονη βροχόπτωση είναι τεράστιες. Το δάσος και η λίμνη Καϊάφα
αποτελούσε ένα μοναδικό παράκτιο φυσικό στολίδι με μεγάλη βιοποικιλότητα.
Συνολικά, εντός της προστατευόμενης περιοχής κάηκαν 7.577 στρέμματα, ήτοι το
22,5% του συνόλου της. Στην Ολυμπία το 21,3% του συνόλου της (670 στρέμματα),
στο Οροπέδιο Φολόης το 30,7% του συνόλου της (29.943 στρέμματα). Συνολικά
εκτιμάται ότι στην Πελοπόννησο κάηκαν 975.180 στρέμματα φυσικής φυτοκάλυψης.
Σε μελέτη διεθνούς οργάνωσης για την
προστασία του περιβάλλοντος τον Σεπτέμβριο του 2007 για τις επιπτώσεις των
πυρκαγιών διαβάζουμε ότι «χωρίς την βλάστηση, εκτός από την αύξηση της έντασης
και της ποσότητας της επιφανειακής απορροής του νερού, χάνεται και η δυνατότητα
διήθησης αυτού ενώ ταυτόχρονα προκαλείται διάβρωση του εδάφους. Έτσι, όχι μόνο
το νερό δεν συγκρατείται, αλλά παρασύρει μαζί του και φερτά υλικά απογυμνώνοντας
το έδαφος ιδιαίτερα σε περιοχές με έντονες κλίσεις. Επιπρόσθετα, θα πρέπει να
λάβουμε υπόψη μας ότι και το ίδιο το έδαφος, επιφανειακά, καίγεται. Όταν
καίγεται το έδαφος υφίσταται πολλαπλές πιέσεις. Η πυρκαγιά καταστρέφει
οργανικές ουσίες του εδάφους, με συνέπεια να γίνεται υδρόφοβο και έτσι το νερό
ρέει επιφανειακά σε αυτό, όπως ρέει πάνω σε γυαλί. Το αποτέλεσμα όλων των
παραπάνω είναι ο κατακερματισμός του εδάφους και η παράσυρσή του στις κοίτες
των ρεμάτων αλλά και στις περιοχές προς τα κατάντη. Οι θραύσεις στο έδαφος, τα
μικρά σπασίματα, που είναι χαρακτηριστικό του εδάφους της Πελοποννήσου,
αναμένεται να μεγαλώσουν. Η σημαντικότερη αρνητική παράμετρος πάντως,
αναμένεται να είναι η απώλεια του εδάφους σε περιοχές με μεγάλη κλίση και αυτό
γιατί το έδαφος αποτελεί το φυτευτικό υπόβαθρο».
Από τότε μέχρι και σήμερα στο νομό
Ηλείας καταγράφονται κάθε χρόνο μετά από έντονες βροχοπτώσεις τεράστια
προβλήματα και καταστροφές. Το νερό διαβρώνει και παρασύρει στο διάβα του ό,τι
απέμεινε στη θέση του από το 2007. Οι πλημμύρες έρχονται να συνεχίσουν το
καταστροφικό έργο των πυρκαγιών, οι κατολισθήσεις οξύνουν το μέγεθος της
καταστροφής και χωριά κινδυνεύουν να εξαφανιστούν.
Η μη υλοποίηση των απαιτούμενων έργων
αντιπλημμυρικής προστασίας και των υποδομών που απαιτούνταν στο Νομό Ηλείας,
ειδικότερα μετά τον καταστροφικό σεισμό και τις πυρκαγιές της περιόδου
2007-2008, είναι ευθύνη των κυβερνήσεων και των δημοτικών αρχών. Ωστόσο τα
τραγικά αποτελέσματα τα βιώνουν αποκλειστικά οι κάτοικοι της Περιφερειακής
Ενότητας Ηλείας.
Επισημαίνεται ότι σε προηγούμενες
ερωτήσεις μας έχουμε αναφερθεί εκτενώς στους κινδύνους που υπάρχουν από την
έλλειψη σοβαρών τεχνικών υποδομών στο νομό Ηλείας για το περιβάλλον, την
σωματική ακεραιότητα και την περιουσία των πολιτών καθώς και για τις τεράστιες
και διαχρονικές ευθύνες της Πολιτείας.
Τα ημιτελή αντιδιαβρωτικά έργα έχουν
οδηγήσει από το 2008 κι έπειτα σε πλημμύρες μεγάλης έκτασης σε πλήθος περιοχών
του νομού Ηλείας.
Οι εν λόγω περιοχές πλήττονται και από
κατολισθήσεις ,όπως καταγράφονται έντονα τις τελευταίες ημέρες, αφού η μη
ολοκλήρωση των αντιπλημμυρικών υποδομών απογύμνωσε τις εκτάσεις των καμένων από
τεράστιους όγκους χωμάτων, τους οποίους παλαιότερα συγκρατούσαν τα ριζικά
συστήματα των δέντρων.
Τα αποστραγγιστικά δίκτυα της Ηλείας
είναι ασυντήρητα επί χρόνια. Μετά την καθιέρωση του ονομαζόμενου Ταμείου
Μολυβιάτη υλοποιήθηκε μόνον το 23% του συνόλου των αντιπλημμυρικών έργων, που
αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για τη φυσική αναγέννηση των καμένων δασών. Από
τα 15 εκατ. € εκταμιεύθηκαν μόνο τα 3,7 εκατ.
Τα αντιπλημμυρικά έργα στον Αλφειό, ενώ
έχουν εγκριθεί έχουν μείνει στα χαρτιά. Από το Νοέμβριο του 2013 με Ερώτηση στη
Βουλή έχουμε θέσει το θέμα και ερωτάμε για ποιο λόγο καθυστερεί η υλοποίηση του
αντιπλημμυρικού έργου και ποιος έχει την ευθύνη για τις καταστροφές που
συμβαίνουν καθημερινά σε υποδομές και καλλιέργειες.
Είχαμε εκτιμήσει ότι τα σωρευτικά ποσά
για την αποκατάσταση των ζημιών που προκαλούνται από τη μη εκτέλεση των έργων
θα υπερβούν το ύψος των ποσών που απαιτούνται για την εκτέλεση των υποδομών
προστασίας. Δυστυχώς σύμφωνα με πρόσφατα δημοσιεύματα στον τοπικό ημερήσιο
τύπου του νομού Ηλείας επιβεβαιωνόμαστε καθώς το ποσό που απαιτείται σύμφωνα με
τις πρώτες εκτιμήσεις για την οριστική αποκατάσταση των ζημιών που προκλήθηκαν
από καθιζήσεις και κατολισθήσεις τον τελευταίο καιρό στο επαρχιακό οδικό δίκτυο
της Ηλείας ανέρχεται σε 30 εκατ. ευρώ.
Αν προστεθούν και οι ζημιές στη δημοτική
και αγροτική οδοποιία ,και χωρίς να υπολογιστούν οι ζημιές στα χωριά (Καυκανιά,
Φρίξα, Περιστέρι, Βούναργο κλπ) στα οποία έχουν προκληθεί τεράστια προβλήματα
σε κτίρια, όπως και στο Αρβανίτη για το οποίο υπάρχουν τα χρήματα για σύνταξη
μελέτης, τότε τα απαιτούμενα χρήματα αυξάνονται
Όπως είναι γνωστό για την στήριξη των
πληγέντων και την αποκατάσταση υποδομών συστήθηκε το Ειδικό Ταμείο
Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών το οποίο όμως καταργήθηκε το 2010. Η Εκκαθάριση
του Ειδικού Ταμείου Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών και η διάθεση των πόρων του
στο ΠΔΕ έγινε με έκδοση ΚΥΑ στις 14/4/2011. Η Τροποποίηση της εν λόγω ΚΥΑ έγινε
στις 18/12/2012. Στη συνέχεια στο Λογαριασμό Αρωγής Πυρόπληκτων, που έχει
συσταθεί στην Τράπεζα της Ελλάδος, μεταφέρθηκαν περίπου 120 εκατ. που
βρίσκονταν στο «Ειδικό Ταμείο Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών». Συγκεκριμένα
στην υπ’ αριθμ. Πρωτ. ΓΚΕ 1119799 ΕΞ 2013 3531/30-07-2013 απάντηση του το
Υπουργείο Οικονομικών για την αξιοποίηση των χρημάτων του Ταμείου μέχρι τις 10
Απριλίου 2013 αναφέρει ότι τον Μάιο του 2011 μεταφέρθηκαν 120.404.620,84 ευρώ
(118.324.384,80 ευρώ ως κατάθεση και 2.079.480,04 ευρώ από τόκους). Έχουν
ικανοποιηθεί όλες οι υποβληθείσες αιτήσεις χρηματοδότησης των φορέων συνολικού
ύψους 27.686.811,45 ευρώ, ενώ το υπόλοιπο του λογαριασμού στις 10 Απριλίου ήταν
92.717.809,39 ευρώ. Τα ποσά που διατέθηκαν για την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας
ήταν 2.910.605,90 ευρώ.
Το πόρισμα της κοινοβουλευτικής Ειδικής
Μόνιμης Επιτροπής Προστασίας του Περιβάλλοντος δείχνει "μη τήρηση της
αναλογικότητας στη διάθεση των πόρων, διάθεση πόρων σε μη εγκεκριμένες
περιπτώσεις, καθυστερήσεις και πάγωμα των έργων μετά την κατάργηση το 2010 του
Ειδικού Ταμείου Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών για τους πυρόπληκτους.
Επισημαίνει, επίσης, η έκθεση της επιτροπής ότι “ειδικά ο πυρόπληκτος δήμος
Ζαχάρως- Φιγαλείας, που υπέστη και τις μεγαλύτερες απώλειες σε ανθρώπινες ζωές,
αλλά και σε περιβαλλοντική υποβάθμιση και υλικές ζημίες, καθώς και ο Δήμος
Ανδρίτσαινας- Κρεστένων δεν έχουν λάβει παρά ελάχιστα κονδύλια για την
αποκατάστασή τους. Ειδικά δε ο δήμος Ζαχάρως-Φιγαλείας ο οποίος καταστράφηκε
κατά το μεγαλύτερο ποσοστό από κάθε άλλο δήμο της χώρας το 2007 και στον οποίο
βρίσκονται μεταξύ άλλων τα μαρτυρικά χωριά Μάκιστος και Αρτέμιδα, δεν έχει
λάβει ούτε ένα ευρώ για έργα αποκατάστασης του φυσικού περιβάλλοντος και
βασικών υποδομών από το Ειδικού Ταμείου Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών . Ακόμα
τονίζεται ότι “ τα μόνα έργα που έχουν γίνει, είναι είτε από δωρεές ιδιωτών,
είτε από άλλα, δημόσια κονδύλια, τα οποία θα διατίθεντο ούτως ή άλλως για κάθε
περιοχή από τρέχοντα προγράμματα, ανεξαρτήτως αν είναι πυρόπληκτη ή όχι ”.
Όπως προαναφέρθηκε μεγάλες κατολισθήσεις
και καθιζήσεις του εδάφους έχουν ενδεικτικά καταγραφεί τις τελευταίες ημέρες
στην Ηλεία στο χωριό Ανάληψη του δήμου Ήλιδας , στο Βούναργο, στο Κατάκολο, στο
δρόμο Πύργου-Οινόης και σε επτά σημεία έχουν γίνει κατολισθήσεις στο δρόμο
Οινόης προς Κουτσοχέρα, στο δρόμο Καράτουλα - Μουζάκι, σε τρία σημεία του
δρόμου Αρχαίας Ολυμπίας- Μιράκας -Λάλα, στον δρόμο Σιμόπουλου - Ανθώνα στο
δημοτικό διαμέρισμα Καλό Παιδί, στον δρόμο Αγραπιδοχωρίου - Ξενιών, σε δύο
σημεία του δρόμου από Γεράκι προς Περιστέρι, στον δρόμο Φιγαλεία- Πετράλωνα,
στο δρόμο Ζαχάρως - Μίνθης Βρεστού και κυρίως προς το Λογγό και στο δρόμο
Ανδρίτσαινας- Κρεστένων και ιδιαίτερα στα Μπαρακίτικα.
Σύμφωνα με τους γεωλόγους, το φαινόμενο
εκδηλώθηκε από τις παρατεταμένες βροχοπτώσεις που συμβαίνουν τις τελευταίες
ημέρες στην Δυτική Ελλάδα.
Επειδή καθήκον μιας ευνομούμενης
Πολιτείας είναι η πρόληψη και όχι η επικοινωνιακή καταγραφή των προβλημάτων των
πολιτών της.
Επειδή οι κάτοικοι της Περιφερειακής
Ενότητας Ηλείας δοκιμάζονται καθημερινά από την έλλειψη των απαιτούμενων
υποδομών προστασίας από τις πλημμύρες που καταγράφονται κατά τους χειμερινούς
μήνες.
Επειδή για μία άλλη φορά θα μείνουν
αδιάθετα ποσά.
Επειδή απαιτείται η εκπόνηση και
χρηματοδότηση το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα ενός ολοκληρωμένου
προγράμματος ανασυγκρότησης και υλοποίησης έργων υποδομής στο νομό Ηλείας.
Ερωτώνται οι αρμόδιοι Υπουργοί:
1.Σε ποιες άμεσες ενέργειες θα προβείτε
ώστε να διασφαλιστούν οι περιουσίες των κατοίκων των πληγέντων οικισμών και να
αποζημιωθούν όλοι όσοι έχουν υποστεί ζημιές;
2. Ποιο είναι το ποσό που είναι
κατατεθειμένο σήμερα στο «Λογαριασμό Αρωγής Πυρόπληκτων»;
3. Μετά τις πυρκαγιές του 2007
εκπονήθηκε συγκεκριμένο σχέδιο Αποκατάστασης και Ανασυγκρότησης του νομού
Ηλείας και, αν εκπονήθηκε, γιατί δεν υλοποιήθηκε;
4. Οι Δήμοι του Νομού Ηλείας και η
Περιφερειακή Ενότητα Ηλείας έχουν υποβάλει μελέτες που να ανταποκρίνονται
πραγματικά στην αποκατάσταση των ζημιών που έχουν συμβεί από τις πυρκαγιές του
2007 και των ζημιών που προκλήθηκαν από τις πρόσφατες βροχοπτώσεις;
5. Υπάρχει νομοθεσία που να ορίζει
συγκεκριμένο χρονικό περιθώριο για την υποβολή και υλοποίηση των ανωτέρων
μελετών από τους Δήμους και τις Περιφερειακές Ενότητες και επιβολή κυρώσεων από
το Υπουργείο Εσωτερικών σε περίπτωση καθυστερήσεων; Αν υπάρχει, έχει εφαρμοστεί
η σχετική νομοθεσία για τις περιπτώσεις καθυστέρησης για αποκατάσταση των
ζημιών που προκλήθηκαν από τις πυρκαγιές του 2007;
6. Ποια έργα και υποδομές
περιλαμβάνονται στην Απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας με
ημερομηνία έκδοσης 31/12/2013 στον κωδικό έργου 2007ΕΠ40100001 «Επείγουσες
Εργασίες Κατασκευής Αντιδιαβρωτικών/αντιπλημμυρικών έργων για την άμεση
αντιμετώπιση των συνεπειών των πυρκαγιών έτους 2007 στο νομό Ηλείας» όπου
αναφέρεται ότι έχουν προϋπολογιστεί συνολικά 14.104.643,88 €, έχουν πληρωθεί
μέχρι 31/12/2012 και το 1ο τρίμηνο του 2013 έχουν πιστωθεί 26.735,98 €; Είναι
διατεθειμένο το αρμόδιο Υπουργείο να ελέγξει την αποτελεσματική λειτουργία των
έργων αυτών κατά τις πρόσφατες βροχοπτώσεις;
7. Πότε θα υλοποιηθούν τα αντιπλημμυρικά
έργα στον ποταμό Αλφειό;
8. Θα χρηματοδοτηθούν με τα αναγκαία
κονδύλια οι καθαρισμοί των ποταμών του νομού Ηλείας, ώστε να εκλείψουν τα
έντονα πλημμυρικά φαινόμενα τα οποία προξενούν ζημιές σε αγροτικές
καλλιέργειες;
9. Θα επιταχυνθούν οι διαδικασίες του
ΕΛΓΑ ώστε να αποζημιωθούν γρήγορα οι παραγωγοί των οποίων υπέστησαν ζημιές οι
αγροτικές καλλιέργειες;
10. Θα εισηγηθείτε την χορήγηση
περισσότερων πόρων από τη Νέα Προγραμματική Περίοδο 2014-2020 για την κάλυψη
των χρηματοδοτικών αναγκών που προκύπτουν από τις καταστροφές στο νομό Ηλείας;
Η Ερωτώσα Βουλευτής
Έφη Γεωργοπούλου-Σαλτάρη
